نسخه‌ی پی دی اف:shahbaz newspaper 25 mordad 1324
از پی اشغال ایران توسط سپاهیان شوروی و بریتانیا در شهریور ۱۳۲۰ و برکناری رضاشاه پهلوی، دوران تازه‌ای در زندگی سیاسی ایران آغاز شد که با افت‌وخیزی تا کودتای مرداد ۱۳۲۸ ادامه یافت. با پایان انسداد سیاسی که در ده سال پایانی حکومت رضاشاه عمق و گسترش روزافزونی یافته بود، احزاب و گروه‌های سیاسی با گرایش‌های چپ و راست به میدان سیاست‌ورزی آمدند. از جمله مهم‌ترین این احزاب، حزب توده ایران بود که در مهرماه ۱۳۲۰ تشکیل شد و حزب ایران که دو سال بعد در ۱۳۲۲ بر پا شد. این حزب‌ها برای نشر آرا و عقایدشان رشته روزنامه‌ها و مجله‌هایی را منتشر می‌کردند که گاه به دلیل انتقادهای تندشان از حکومت برای مدتی توقیف می‌شدند. در این حال، با تکیه به شگردهای قانونی، نشریه‌های دیگری با نامی دیگر جای‌گزین روزنامه یا مجله‌ی توقیف‌شده می‌شد.
درست ۷۳ سال پیش در ۱۳۲۴ و در چنین روزی، پنج‌شنبه ۲۵ مرداد، روزنامه‌ی چپ‌گرای شهباز، به صاحب امتیازیِ رحیم نامور، در صدوچهارمین شماره‌اش، در اعتراض به توقیف مجدد روزنامه‌ی ملی‌گرای ایران ما، به صاحب امتیازیِ جهانگیر تفضلی، صدای اعتراض خویش را در یادداشتی با عنوان «ایران ما» به هیئت حاکمه رساند. در بخش‌هایی از این یادداشت چنین می‌خوانیم (شیوه‌ی نگارش بر اساس رسم‌الخط نقد اقتصاد سیاسی است):
«حکومت‌ها […] فعلاً می‌توانند روزنامه را توقیف کنند اما آیا روح سرکش ملت را هم می‌توان توقیف کرد؟ […] روزنامه‌ی ما را توقیف می‌کنند به‌عنوان این که از انقلاب جلوگیری می‌نمایند. زهی اشتباه. شما آقایان! شما نمایندگان طبقه‌ی حاکمه! شما محافظین منافع مفت‌خورها! شما پاسبان‌های دزدهای بزرگ و کلاه‌برداران عمده! شما کسانی که ابلهانه خود را فدای زالوهای خون‌آشام می‌کنید! اگر به‌راستی بخواهید اربابان خود را از نتایج انقلاب نجات دهید می‌بایست به شکل دیگری از انقلاب جلوگیری کنید. می‌بایست عوامل بروز انقلاب را از میان ببرید، می‌بایست دزدان اجتماعی را توقیف کنید، می‌بایست دشمنان ملت را بگیرید، می‌بایست کارخانه‌داران و مفت‌خورها را زندانی سازید، می‌بایست مالکین بزرگی که حتی نان جوین را هم به رعایای خود نمی‌بخشایند محدود کنید، می‌بایست دولت‌هایی را که برخلاف آمال و آرزوهای عمومی به روی کار می‌آیند از کار برکنار نمایید، می‌بایست یادگارهای پوسیده و شوم رضاشاه را از میان بردارید و به این شکل نگذارید هر روز بیش‌تر از پیش ملت واقعی و توده‌های ناراضی عصبانی‌تر شوند. شما اگر می‌خواهید از انقلاب جلوگیری کنید باید به درد‌های دل مردم برسید، برای بدبختی‌ها و مصائب ایشان فکر کنید و کوشش کنید بار مشقات طاقت‌فرسایی که ایشان را به طرف انقلاب می‌راند سبک نمایید. [….] شما می‌توانستید کاری کنید که مردم بیچاره‌ی ستم‌کشیده عاصی نشوند و طغیان نکنند […] این فقط نشان می‌دهد که طبقه‌ی حاکمه و محافظین بی‌مغز آن چنان به وحشت افتاده‌اند که مانند کسانی که خود را بر لب پرتگاه نیستی ببینند دست‌وپای خود را گم کرده‌اند و حرکات مذبوحانه‌ای می‌کنند که جز سرشکستگی و مفتضح‌شدن بیش‌تر ایشان ثمری به بار نخواهد آورد. آینده که با ماست صدق این مدعا را ثابت خواهد کرد. ما پیروز خواهیم بود و شما روسیاه.» برگرفته از: «ایران ما»، روزنامه‌ی شهباز، سال سوم، شماره‌ی ۱۰۴، پنج‌شنبه ۲۵ مرداد ۱۳۲۴، صفحه‌های ۱ و ۴.
متن کامل این یادداشت را می‌توان در تصاویر و در فایل پیوست مطالعه کرد. نقد اقتصاد سیاسی
دیدگاهتان را بنویسید