یادداشت

محدود کردن نقد و بستن زبان منتقد هیچ‌گاه راه به جایی نیافته و نقادی لازمه‌ی پویایی هر جامعه‌ای است. متأسفانه از ساعاتی پیش دسترسی به سایت نقد اقتصاد سیاسی در ایران بدون استفاده از فیلترشکن ناممکن شده است و بدین ترتیب مخاطبان ما ناگزیر از استفاده از فیلترشکن برای دسترسی به مجموعه‌مقالاتی خواهند بود که طی نزدیک به شش سال فعالیت تولید کرده‌ایم. این مقاله‌ها که تعدادشان اکنون نزدیک به  شش‌صد مقاله می‌شود که پیش‌تر در هیچ رسانه‌ای منتشر نشده بود، با هدف ارتقای دانش اقتصاد سیاسی به زبان فارسی نگاشته و ترجمه شده است. [...]

اعتراضات اخیر در ایران بسیاری را در شوک فرو برد. اما نوعاً شاهد آن بودیم که برخی از فعالان سیاسی عمدتاً در میان اصلاح‌طلبان، به جای تلاش برای فهم آنها، به موضع‌گیری در برابر آن‌ها پرداختند و تقبیح‌شان کردند. در این نوشته، تلاش می‌کنم نشان دهم که این اعتراضات، سوای عوامل دیگر، برخاسته از احساس عمیق تبعیض و به‌حال‌خودرهاشدگی جامعه بود که به تضعیف سازوکارهای رفاهی و، در عوض، تشدید سازوکارهای حاکمیتی در سال‌های اخیر ربط وثیق داشت. منظور از سازوکارهای حاکمیتی آن دسته از سیاست‌گذاری‌­ها و نهادهایی‌اند که سه هدف عمده دارند: نخست، اقناع فکری و ایدئولوژیک؛ دوم، نظارت بر شهروندان و رصد فعالیت آن‌ها جهت ایجاد اطاعت و ازبین‌بردن انگیزه و مجال اعتراض؛ و سوم، سرکوب. [...]

بحران اقتصادی که در نخستین فصل 2008 آغاز شد وارد دهمین سال خود شده است. این طولانی‌ترین بحران اقتصادی است که کسی که امروز دربریتانیا زنده است به خاطر دارد. شاهدی نیست که وضع رو به بهبود است. برعکس، نشانه‌هایی هست که بحران باردیگر دارد تعمیق می‌شود. نظر به این که این بحران نقطه عطفی درزندگی اقتصادی است برای سال‌های متمادی بر زندگی سیاسی پی‌آمدهای ژرفی خواهد داشت، حتی پس از این که بحران سرانجام به پایان برسد. سؤال کلیدی این است که بحران چه‌گونه به پایان خواهد رسید؟ [...]

جهان به جنبش درآمده است. رخدادهای سیاسی در بُعدی جهانی، که پیش‌تر در فاصله‌ی دهه‌ها روی می‌دادند، اینک به‌ناگهان در کوتاه‌ترین زمان درپی هم می‌آیند: متلاشی شدن حزب بزرگ سوسیال دموکرات یونان و پیروزی حزب چپ در سال 2015، و در پی آن، گردن نهادنش به یوغ بردگی اعتباریِ اتحادیه‌ی اروپا تحت فرمان آلمان، برآمدن سراسری راست افراطی در کشورهای پیشرفته‌ی سرمایه‌داری و چنگ انداختنش به قدرت در آمریکا، فرانسه و اتریش، «برگزیت». هم‌هنگام افزایش هم‌آوایی با سوسیال دموکرات‌های چپِ متمایل به کشاکش طبقاتی که نشان داده‌اند، بحران سوسیال دموکراسی «در غرب» پدیده‌ای خلق‌الساعه نیست، بلکه پی‌آمد سیاست نولیبرالی آن‌هاست. [...]

آن‌چه «مقاومت» به‌مثابه‌ی یک جنبش باید در نظر داشته باشد این واقعیت است که ما در میانه‌ی یک گذار ساختاری تاریخی از نظام جهانی سرمایه‌داری که حدود 500 سال است در آن زندگی کرده‌ایم به یکی از دو نظام جایگزین هستیم ـ یک نظام غیرسرمایه‌داری که همه‌ی بدترین ویژگی‌های سرمایه‌داری (سلسله‌مراتب، بهره‌کشی و قطبی‌شدن) را دارد و متضاد آن، نظامی که نسبتاً دموکراتیک و برابری‌طلبانه است. من این مبارزه را بین روحیه‌ی «داوس» و روحیه‌ی «پورتو آلگره» می‌نامم. [...]

بخش اعظم کاهش مالیاتی ترامپ نصیب یک درصدی‌ها خواهد شد. این گروه که در 2016 متوسط درآمدشان 1.7 میلیون دلار بود به‌طور متوسط 5.1 درصد کم‌تر مالیات خواهند داد، یعنی مالیات شان 000ر88 دلار درسال کم‌تر می‌شود. درسال 2016، درصورت اجرای برنامه‌ی ترامپ به‌طور کلی 44 درصد از کاهش مالیاتی نصیب یک درصدی‌ها خواهد شد. [...]

اغلب سیاستمداران، روزنامه‌نگاران، و تحلیل‌گران دانشگاهی روابط چین و ایالات متحده را، به‌ویژه در آسیای شرقی، رقابتی خصمانه توصیف می‌کنند. موافق نیستم. من معتقدم که دست‌یابی به توافق درازمدت با دیگری در رأس دستورکار ژئوپلتیک هردو کشور است. هسته‌ی اصلی اختلاف نظر این است که کدام یک از این دو شریک آتی دست بالا را داشته باشد. [...]

اجازه دهید بحث را این‌گونه آغاز کنم که 95 درصد سیاست‌هایی که دونالد ترامپ در نخستین سال کارش دنبال خواهد کرد مطلقاً وحشتناک است، بدتر از آن‌چیزی است که پیش‌بینی می‌کردیم. هم‌اکنون می‌توان در انتصاب‌های مهمی که انجام داده این را مشاهده کرد. در عین حال، وی احتمالاً گرفتار مشکلاتی جدّی خواهد ‌شد. [...]

دونالد ترامپ هنوز رئیس جمهور نیست، اما ثابت کرد که همه‌ی منتقدانش برخطا بودند: این مرد به آن مصیبت‌باری‌ای که این‌ها هراسش را داشته‌اند، نیست؛ از آن مصیبت‌بارتر است. کابینه‌ی او، تا آن‌جا که تاکنون می‌شناسیم، کابوس جان‌گرفته‌ی آموزگار چپ‌گرای درس علوم اجتماعی است: همه‌ی پیش‌داوری‌های مربوط به «سرمایه‌داری انحصاری دولتی» و «مجتمع‌های نظامی ـ صنعتی» حقیقت یافته‌اند. نظامیان و میلیاردرها قدرت را در قلب جهان غرب تصرف کرده‌اند. [...]

/ در حاشیه‌ی مقاله‌ی «اتفاق خودش نمی‎افتد» /   مقاله‌ی «اتفاق خودش نمي‌افتد» به‌نظر من از [...]

ما با دو بحران بزرگ در مقیاس کره‌ی زمین مواجه‌ایم: تغییرات اقلیمی و انقراض گونه‌ها. شیوه‌ی [...]