برچسب: احمد سیف
نولیبرالیسم و دموکراسی / احمد سیف
اغلب ادعا می‌شود كه دموكراسی نتیجه‌ی طبیعی نظام سرمایه‌سالاریست و این دو به‌طور نزدیكی به یكدیگر مربوط و وابسته‌اند. وارسیدن این رابطه‌ی مفروض به‌ویژه در شرایط كنونی اهمیتی دوچندان یافته است چون در ایران و كشورهای مشابه، شماری از اندیشمندان ادعا می‌كنند كه برای رسیدن به جامعه‌ای دموكراتیك، باید با در پیش گرفتن استراتژی تعدیل ساختاری، دولت از زندگی اقتصادی جامعه تا حدود زیادی حذف شود و شیوه‌ی رسیدن به این مهم، از سویی خصوصی‌سازی و از سوی دیگر، آزادسازی – كنترل‌زدایی و محدود كردن امكانات دولت برای مداخله در امور اقتصادی – و حذف و «هدفمندکردن» یارانه‌ها است.
به کجا می‌رویم؟ / احمد سیف
اگرچه در وهله‌ی اول به نظر باور نكردنی می‌آید ولی در كم‌تر از چهار دهه چهره‌ی اقتصادی جهان دگرگون شده است. عمده‌ترین رویداد این چهار دهه بی‌گمان سقوط و فروپاشی «سوسیالیسم روسی» بود. اما، شاهد بی‌اعتبار شدن دو دیدگاه دیگر هم بوده‌ایم. سال‌های پایانی دهه‌ی 1970 شاهد مرگ اقتصاد كینزی هم بود كه برای چند دهه برای كشورهای سرمایه‌سالاری صنعتی خیر و بركت فراوان داشت. از سوی دیگر، در سال‌های اولیه‌ی دهه‌ی 1980، آنچه كه ذهنیت شمار بسیاری از اقتصاددانان و دولتمداران را در سه دهه قبل به خود مشغول داشته بود، «اقتصاد توسعه» نیز به مرگی نابه‌هنگام گرفتار آمد.
سراب وحدت برسر ناخواسته‌ها / احمد سیف
اگر سلطنت‌طلبان می‌خواهند از سوی دیگران – البته منظورم مشاوران دولت امریكا نیست – جدی گرفته شوند باید نشان بدهند از گذشته‌ی این نهاد دانشی هم‌خوان با واقعیات تاریخی جامعه‌ی ما دارند، و نه مجعول‌نامه‌هایی كه به نام تاریخ چه در گذشته و چه اكنون به‌خورد مردم داده می‌شود. آنچه برای آینده می‌خواهند متأثر از این درس‌آموزی‌ها، نهادی است شایسته‌ی حفظ و پاسداری در هزاره‌ی سوم. مصایب متعدد و بی‌شمار ما در عرصه‌های گوناگون نه با ظهور یعقوب لیث دیگری حل‌وفصل می‌شود و نه با پیدا شدن هزار رضاشاه دیگر. دیگران را نمی‌توان فریب داد، پس برای فریب خویش نكوشیم.
فرودستان و فرادستان در هندوستان / احمد سیف
از زمان کسب استقلال تا 1991 دولت هندوستان عمدتاً به صورت یک دولت مداخله‌گر عمل می‌کرد ولی در آن سال بحران جدی در تراز پرداخت‌ها باعث شد تا جهت‌گیری سیاست‌پردازی اقتصادی در هندوستان تغییر کند و از مداخلات دولت در اقتصاد کاسته شود. در سال 1995 هند به سازمان تجارت جهانی پیوست و خبر داریم که در بیست سال گذشته با متوسط رشد سالانه 5.8 درصد یکی از بالاترین نرخ‌های رشد در اقتصاد جهان را دارد. با توجه به رشد قابل‌توجه اقتصاد هندوستان، پرسش این است که برسر توزیع درآمد در این سال‌ها چه آمده است؟
فرودستان و فرادستان در بلغارستان / احمد سیف
بررسی توزیع درآمد در بلغارستان از این نظر جالب است که دو دوره‌ی مختلف را دربر می‌گیرد. یعنی از سال 1980 تا 1989 که هنوز نظام اقتصادی پیشین برقرار است با دوران پس از فروپاشی سرمایه‌داری دولتی در این کشور.
فرودستان و فرادستان در لهستان / احمد سیف
در این یادداشت به بررسی تحولات درآمدی در دو دوره خواهم پرداخت. اول، از 1980 تا 1989 که دوره‌ی سرمایه‌داری دولتی است و بعد که سرمایه‌داری دولتی با الگوی متفاوتی جایگزین می‌شود.
موریس داب: اقتصاددانی کم‌تر شناخته‌شده / احمد سیف
موریس داب احتمالاً صاحب‌نام‌ترین اقتصاددان مارکسیست بریتانیا بود که در سال 1900 به دنیا آمد، در دانشگاه کمبریج درس خواند و تا زمان مرگ در سال 1976 در همان دانشگاه به تدریس و پژوهش پرداخت. حوزه‌ی اساسی پژوهش داب درباره‌ی تاریخ تحول عقاید اقتصادی بود که با درک همه‌جانبه‌ای از مقوله‌های اقتصاد سیاسی به روایت کلاسیک‌ها توأم شده بود. یکی از عمده‌ترین قابلیت‌های داب این بود که به تجربه‌ی زندگی می‌توانست پیچیده‌ترین مقوله‌های نظری را به ساده‌ترین بیان ممکن به نحوی که برای همگان قابل درک باشد توضیح بدهد بدون این که از پیچیدگی مقوله‌ها هزینه کند.
مسأله‌ی تاریخی آب و آبیاری در ایران / احمد سیف
این یک واقعیت تاریخی است که یکی از عوامل مهم که بر توسعه‌ی کشاورزی در ایران تأثیر بسیار داشته عدم‌کفایت عرضه‌ی آب در ایران است و به همین خاطر از زمان‌های خیلی دور، تهیه و تدارک نظام‌های آبیاری نه‌فقط پیش‌شرط توسعه و تکامل کشاورزی بود بلکه به بیانی حتی پیش‌شرط زندگی اسکان‌یافته در اغلب ایالت‌های ایران بود.
فرودستان و فرادستان در امریکا / احمد سیف
با همه‌ی وعده‌ها و پس از دو جنگ جهانی و ادعای «سروری» بر اقتصاد جهان، امریکا در سال 2021 به جایی رسیده است که در سال 1913 بود یعنی یک‌درصدی‌هایش از هر 5 دلار در اقتصاد یک دلار را به جیب می‌زنند و سهم 50 درصدی‌هایش به حدود یک دلار از هر ده دلار رسید و نسبت درآمدی – یعنی متوسط درآمد یک‌درصدی‌ها در مقایسه با متوسط درآمد 50 درصدی‌ها به همان میزان 70 برابر که در 1913 وجود داشت، رجعت کرد.
فرودستان و فرادستان در ترکیه / احمد سیف
روایت توزیع درآمد در ترکیه در واقع شبیه توزیع درآمد در دیگر کشورهاست. از سویی شاهد انباشت درآمد در میان یک درصدی‌ها هستیم و از سوی دیگر، 50 درصد پایینی جامعه با وضعیت درآمدی نامشخص‌تری روبرو هستند. برخلاف دیگر یادداشت‌ها، در این‌جا سخن را با مقایسه‌ی متوسط درآمد 50 درصدی‌های پایین و بالای جامعه آغاز می‌کنم.
فرودستان و فرادستان در تونس / احمد سیف
در میان این 51 کشور وضعیت در تونس با همه‌ی کشورها تفاوت دارد. یعنی تا جایی که براساس داده‌های آماری می‌توان قضاوت کرد وضعیت توزیع درآمد دراین کشور در مقایسه با سال 1980 بهبود یافته است. اگرچه، ممکن است میزان بهبود چشمگیر نبوده باشد ولی واقعیت بهبود قابل کتمان کردن نیست.
توزیع درآمد در ایران پس از انقلاب / احمد سیف
اگرچه ایران تنها کشوری نیست که تولید ناخالص داخلی‌اش در 1399 در مقایسه با سال 1386 کاهش یافته، ولی کشوری است که در میان 51 کشور کم‌ترین میزان رشد را از سال 1358 تا 1399 داشته و درضمن میزان سقوط اقتصادی از سال 1386 به بعد از تمام کشورهایی که رشد منفی داشته‌اند، بسیار بیش‌تر بوده است.
نقد اقتصاد سیاسی 