برچسب: رنزو لورنته

طبقهی کارگر و درک مارکس از «طبقهی عام» / رنزو لورنته / ترجمهی حسن آزاد
به مناسبت اول ماه مه، روز جهانی کارگر:
دفاع از نظریهی مارکسیستی در زمانهی ما وظیفهی آسانی نیست. برای دفاع از این نظریه از ابتدا، موانعی آشنا با سرشتی سیاسی و عملی خودنمایی میکنند: با فروپاشی کمونیسم شوروی در دو دههی پیش، بسیاری مارکسیسم را بهطور قطعی نظریهای «مردود» میپنداشتند، یا در بهترین حالت نظریهای که با شرایط کنونی ارتباطی ندارد. اما دشواریهای دیگر ناشی از این واقعیت است که مفسرانی آکادمیک و غیرآکادمیک و ضدمارکسیسم نظرات مارکس را منحرف و بد جلوه دادهاند؛ اگر نگوییم به شکل کاریکاتور درآوردهاند. از اینرو، وظیفهای بنیادی و تخطیناپذیر محققان، روشنفکران و فعالان همدل با مارکسیسم عبارت است از نیاز به بازبینی و احیای مفهومها، تزها و نظرات مارکس که به شکل نادرستی معرفی شدهاند، و در صورت امکان دفاع از آنها.یکی از انتقادهایی که هرچندگاهی علیه اندیشههای مارکس- و بهعنوان دلیلی برای ترک کامل آن- طرح میشود این است که نظریهی مارکس الزاماً حاوی باوری است که سی. رایت میلز آن را باور به «متافیزیک کار» مینامد. تا جایی که میدانم میلز (1962, 127, 129; 1963, 256) هیچگاه صورتبندی دقیقی از «متافیزیک کار» به دست نداده است-عبارتی که به نظر میرسد به یک باور بسیار متحجر، به تداوم آرزوهای رهاییبخش، یا به ظرفیت سیاسی انقلابی بیمانند و منحصربهفرد طبقهی کارگر اشاره دارد- اتهامی رایج که بارها نظرات گوناگون و از حیث نظری و تجربی غیرقابل دفاع را به مارکس نسبت داده است. این دعاوی، عبارتند از: درک مارکس دربارهی پرولتاریا همچون یک «طبقهی عام»، اینکه طبقهی کارگر اگر نه یگانه، بلکه نخستین عامل انقلاب سوسیالیستی است، پافشاری مارکس و انگلس بر «وظیفهی تاریخی» پرولتاریا، دستیابی محتوم پرولتاریا به آگاهی و آرمان انقلابی، و حتی شاید این تز که «تضاد» بین سرمایه و کار نخستین تضاد یا بنیادیترین تضاد در جامعهی سرمایهداری بهشمار میرود.