نقد اقتصاد سیاسی

طبقه و کار rss

طبقه‌ی کارگر در برابر دو «انکار» / پرویز صداقت

(0)
04/05/2024

با دو انکار نظری مواجه‌ایم که باید به آن توجه کرد. نخست انکار سیاست‌های نولیبرالی در ایران به زیان طبقه‌ی کارگر و فرودستان و دوم انکار خلق ارزش در اقتصاد ایران با تأکید صرف روی رانت. تحلیل‌های مبتنی بر این انکارها هم به زیان طبقه‌ی کارگر و تولیدکنندگان واقعی ارزش در اقتصاد ایران است و هم به زیان جنبش‌ دموکراتیک مردم ایران.

طبقه‌ی کارگر ایران در برابر چالش‌های سه‌گانه / کاظم فرج‌الهی

به‌مناسبت اول ماه مه، روز جهانی کارگر
___________
مزدهای بسیار ناکافی، بحران بیکاری و بازار کار، تعطیلی و انحلال شمار زیادی از کارخانجات و بنگاه‌های تولیدی و حاکمیت قراردادهای موقت بر روابط کار نیاز مهمی به نام امنیت شغلی را از زندگی کارگران حذف کرده است. طبقه‌ی کارگر در چنین شرایطی با قرار گرفتن انواع موانع قانونی و غیر قانونی در مسیر فعالیت به منظور برپایی و بهره‌گیری از تشکل و ابزار برای دفاع جمعی از منافع خود محروم است.

چرا طبقه‌ی کارگر؟ / ویوک چیبر / ترجمه‌ی خسرو صادقی بروجنی

به‌مناسبت اول ماه مه، روز جهانی کارگر:
قدرتِ کسب امتیازات واقعی از سرمایه است که به طبقه‌ی کارگر برای استراتژی سیاسی اهمیت بسیار می‌بخشد. البته، این واقعیت که کارگران هم اکثریت را در هر جامعه‌ی سرمایه‌داری تشکیل می‌دهند و هم به‌طور نظام‌مند مورد استثمار قرار می‌گیرند، موقعیت آنها را مبرم‌تر می‌کند. ترکیب الزام اخلاقی و نیروی استراتژیک چیزی است که طبقه‌ی کارگر را در کانون سیاست سوسیالیستی قرار می‌دهد.

انسان، نه سود! / محمد صفوی

به‌یاد پرویز بابایی، نویسنده، مترجم، اندیشمند و پیشکسوت جنبش کارگری ایران:
گزارش سفر پرویز بابایی همراه با دو تن از فعالان و پژوهشگران سیاسی و کارگری در سال ۲۰۰۲، برای حضور در نشست‌های تشکل‌های کارگری کانادا. همراه با متن پیامی که وی در کنوانسیون سالانه‌ی فدراسیون اتحادیه‌ی کارگری کانادا قرائت کرد.

تغییرات اقلیمی چه‌گونه موجب افزایش کار کودکان می‌شود؟ / سروناز احمدی

در چهاردهمین نشست سالانه‌ی کار کودک در سازمان جهانی کار در 2023، گزارش شد که تغییرات اقلیمی کار کودکان را چند برابر کرده است، به‌ویژه در کشورهایی که به‌لحاظ اقتصادی ضعیف‌اند و بنابراین کم‌تر می‌توانند خود را با تغییرات اقلیمی سازگار کنند، این امر بیش‌تر مشاهده می‌شود.

کدام واقعیت؟ کدام تصویر؟ / امیرعباس آذرم‌وند

نقدی بر مقاله‌ی «کدام جنبش؟ کدام مجمع؟»:
پاسخ به این‌که چرا در میان کارگران مجمع عمومی شکل می‌گیرد و نه سندیکا، نیازی به مچ‌گیری سیاسی ندارد؛ مانع اصلی ایجاد سندیکاها، اتحادیه و دیگر تشکل‌های صنفی و سنتی، «نبود زمینه‌ی رفرم» است و علت اقبال به مجمع عمومی، امکانات تازه‌ای است که پیش روی کارگران می‌نهد.

دور از چشم تاریخ؟ کارگران زن در ایران مدرن / والنتین مقدم / ترجمه‌ی آنیشا اسداللهی

به‌مناسبت هشت مارس، روز جهانی زن
_________________
این پژوهش وضعیت و شرایط مادی زنان در ایران معاصر را با شیوه‌ی تولید و دولت، و با بازتولید پدرسالاری پیوند می‌زند. برای آن‌که تمرکز بر زنان فرودست حفظ شود، عمدتاً به زندگی کارگران کارخانه‌ها، کارگران در کارگاه‌های خانگی، کارگران خانگی، کارگران جنسی و زنان روستایی اشاره می‌شود.

کدام جنبش؟ کدام مجمع؟ / کاظم فرج‌الهی

چرا کارگران فولاد اهواز پس از حدود یک دهه مبارزه‌ی جانانه برای رسیدن به مزد و وضعیتی بهتر و البته دادن هزینه‌هایی در این روند، هنوز از داشتن یک تشکل مستقل و پایدار بی‌بهره هستند؟ این که پیمودن این راهِ دشوار و برپایی تشکل پایدار در محیط کار فولاد چه اندازه ممکن و قابل تحقق بوده یا نبوده مسأله‌ای قابل بررسی و تأمل است. اما تأیید درستیِ وضعیت امروزین سازمان‌یافتگی – یا سازمان نایافتگیِ- کارگران فولاد و تئوریزه کردن «بی‌نیازی به تشکل مستقل و پایدار» به‌عنوان یک شیوه‌ی خوب و مناسب برای این‌جا و همه‌جا، مسأله‌ی مهم و از دید نگارنده نادرستی ا‌ست که باید بر آن تأمل کرد.

تهی‌دستی و تهی‌دستان شهری / اردشیر مهرداد

تهی‌دستان خواه منفعل بمانند و خواه به حرکت درآیند در شکل بخشیدن به فضای سیاسی و سمت‌و‌سوی آن اهمیتی حیاتی دارند. تهی‌دستان هرگاه نتوانند به یک سوژه برای رهایی خود و همه‌ی محرومان و ستمدیدگان تبدیل شوند، لزوماً به معنای آن نیست که به حاشیه روند و در سمت مقابل عمل نکنند و نتوانند در به بند کشیدن بیشتر خود و محرومان و ستمدیدگان دیگر نقشی داشته باشند. انباشت نارضایی در میان یک جمعیت بستری است برای به حرکت درآوردن آن جمعیت. اما تحولات ناشی از حرکت آنان می‌تواند به روی چشم‌اندازهایی دو‌سویه گشوده شود: سویه‌ای بر رهایی سیاسی و اجتماعی و سویه‌ای بر اسارت و ستم بیشتر.

سرمایه‌داری و تولید فقر / جیم سیلور / ترجمه‌ی خسرو صادقی بروجنی

سرمایه‌داران، ارزش اضافی تولیدشده در فرایند انباشت سرمایه را جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که معتقدند در آینده سود بیشتری را ایجاد خواهد کرد. به این دلیل، منطق سرمایه‌داری فقر تولید می‌کند. چراکه اگر انتظار نرود که سودی ایجاد شود، برای رفع نیازهای مردم سرمایه‌گذاری نمی‌شود.

درس‌هایی از اعتصاب کارگران گروه ملی فولاد / عسل محمدی

دور اخیر اعتصاب در فولاد اهواز دراعتراض به اخراج ۳۸ تن از کارگران و عدم اجرای همسان‌سازی و طرح طبقه‌بندی مشاغل آغاز شد. اتحاد یکپارچه در تمام بخش‌ها برای دفاع از کارگران اخراجی، کنترل کامل ورود وخروج کارخانه توسط کارگران، برپایی جلسات عمومی حین اعتصاب برای اتخاذ تصمیمات جمعی، حضور ادواری کارگران در سخنرانی‌ها،… همه و همه نشانگر ظرفیت‌های تحلیلی و نظری وزینی‌ست که هم الگویی قابل‌تعمیم در میدان عمل عرضه می‌کند و هم مجالی فراهم می‌آورد برای صیقل خوردن گزاره‌های نظری.

اعتصاب: میوه‌ی ممنوع دموکراسی صنعتی / یورگیس والییکویچیوس / ترجمه‌ی داود جلیلی

سازمان‌گرانِ سندیکایی و پژوهش‌گران از شش کشور اروپای شرقی در روزهای 26 تا 29 اکتبر سال 2023 برای تبادلِ تجربه در سازمان‎دادنِ اتحادیه‌ی کارگری و گفت‌وگو درباره‌ی امکاناتِ استفاده از اعتصاب به عنوان ابزاری برای پیش‌بردِ یک دستورکارِ مترقی که تلاش می‌کند تغییراتِ مهمِ اجتماعی، اکولوژیکی و اقتصادی را به‌عهده بگیرد، گردِهم آمدند. متن حاضر گزارش این گردهم‌آیی است.