کاهش نرخ رشد در کنار جنگ فرسایشی تجاری
اگرچه در این موقع از سال پیشگویی عمومی می‌شود ولی پیشگویی کردن کار بی‌آینده‌ای است. حالا چین را وارد این ترکیب بکنید، ریسک خطرناکی می‌شود. ولی در یک نکته تردیدی نیست که حزب کمونیست چین در اکتبر ۲۰۱۹، هفتاد سالگی به قدرت رسیدن خود را جشن خواهد گرفت. معنایش این است که به‌جای این که با خطر یک ناآرامی اجتماعی روبه‌رو بشویم، بهتر است که اصلاحات بسیار اساسی به تعویق بیفتد. به هر جای پکن که بروید نشانه‌های کندشدن رشد اقتصادی را مشاهده خواهید کرد. مغازه‌ها تعطیل می‌شوند، کارخانه‌ها کارگران را بیکار می‌کنند. تعطیلات خانواده‌ها لغو می‌شود. و قیمت مستغلات به‌شدت کاهش یافته است. من در شمال پکن در منطقه‌ای خارج از حلقه‌ی کمربندی پنج زندگی می‌کنم که هیچ مغازه‌ای کالاهای برنددار برای فروش ارائه نمی‌کند. اگر در درون حلقه‌ی کمربندی چهار در پکن زندگی کنید، می‌توانید آدم موفقی به حساب بیایید. تا نزدیک‌ترین ایستگاه قطار درون‌شهری ۲۰ دقیقه راه است و برای رسیدن به نزدیک‌ترین مغازه‌ها هم باید ۲۰ دقیقه راه بروید. با هیچ ترفندی نمی‌توان گفت که این‌جا منطقه مطلوبی برای زندگی است.
در منطقه‌ای که من زندگی می‌کنم شش مجموعه‌ی مسکونی وجود دارد که هرکدام ۱۰۰ دستگاه آپارتمان دارد. این آپارتمانها برای این ساخته شده بودند که کهن‌سالان را از مناطق مرکزی شهر دراین جا سکونت بدهند. ولی اکنون بسیاری از فرزندان آن‌ها که بالغ شده و درحال حاضر خودشان دارای خانواده هستد به این نتیجه رسیدند که بهتر است این آپارتمانها را اجاره کنند و با والدین خود در آن‌ها زندگی کنند. اگر برمبنای چراغ‌هایی که در شب روشن می‌شود قضاوت کنیم حدود ۷۰ درصد آپارتمانها اکنون بیش از یک سال است که خالی از سکنه است. برنامه برای ساختن دو تا مرکز خرید در همین نزدیکی به‌تعویق افتاده است چون مشتریان بالقوه چندان زیاد نیستند. حتی در شمال پکن، منطقه‌ای که از نظر هزینه‌ی زندگی قابل‌تحمل است شواهد مشکل اقتصادی قابل‌رؤیت است.
البته که می‌توانید با اقتصاددانان و یا متخصصان امور مالی صحبت کنید و آن‌ها به شما خواهند گفت که اساس اقتصاد به‌گونه‌ای است که بهبود اتفاق خواهد افتاد. یا می‌توانید از دلالان خریدوفروش مسکن پرسش کنید. درمنطقه‌ای که من زندگی می‌کنم آن‌ها ۱۱ کارمند از ۲۳ کارمند خود را در سال گذشته از کار بیکار کردند. از طرف دیگر صاحب‌خانه‌ی من امسال برای اولین بار در طول هشت سال زندگی من در پکن اجاره‌ی مرا افزایش نداده است.
به گفته‌ی مقامات رسمی، اقتصاد چین سالی ۶.۵ درصد رشد دارد ولی رشد فروش اتوموبیل به‌عنوان معیاری از رشد اقتصادی متوقف شده است. البته توجه دارید که چین بزرگ‌ترین بازار فروش اتوموبیل در جهان است و برای اولین بار از ۱۹۹۰ ـ یعنی سالی که صدام کویت را اشغال کرد ـ به این‌سو، فروش اتوموبیل کاهش یافته است. در طول یک سال بازار سهام نزدیک به دو تریلیون دلار ارزش خود را از دست داده است.
قرارداد اجتماعی نانوشته زیر ضرب قرار گرفته است. می‌توان نبودن آزادی‌های سیاسی را پذیرفت اگر در خانواده‌ی خود اولین کسی باشید که صاحب یک آپارتمان شده است، یا صاحب اتوموبیل شده‌اید یا ماشین رختشویی خریده‌اید و فرزند خود را به دانشگاه فرستاده‌اید. ولی وقتی فرزند شما و دوستان او پس از فارغ‌التحصیلی نمی‌توانند کار پیدا کنند، درنتیجه حزب کمونیست با یک مشکل اساسی روبه‌رو خواهد شد. البته اگر اقتصاد چین مشکل داشته باشد تردید نداشته باشید که اقتصاد جهان مشکل خواهد داشت. این شبیه همان لطیفه‌ی قدیمی است. اگر به بانک یک میلیون دلار بدهی داشته باشید، معلوم است که مشکل دارید. ولی اگر به بانک ۱۰۰ میلیون دلار بدهی داشته باشید، روشن است که بانک مشکل دارد. ولی اگر بدهی‌تان به بانک ۱۰۰ میلیارد دلار باشد تردیدی نیست که ما همه با مشکل روبه‌رو هستیم. اگر اقتصاد چین عطسه کند، در بقیه‌ی اقتصاد جهان علامت آنفلوآنزا نمودار می‌شود. از روزنامه‌نگاران چینی رسماً خواسته شد آن گونه که حزب کمونیست می‌گوید «سیاه‌نمایی» نکنند و برای جلوگیری از آن تدارکاتی هم دیده‌اند. به مصرف‌کنندگان معافیت مالیاتی داده شد تا به مصرف تشویق شوند. به جوانان بیکار یارانه داده می‌شود و شرکت‌هایی که کارگران را بیکار نمی‌کنند بخشی از هزینه‌هایی که برای بیمه می‌پردازند به آن‌ها پرداخت می‌شود.
پیش‌نگری نمی‌کنم ولی در ۲۰۱۹ چین نه تنها باید اقتصادی را که نرخ رشدش دائماً کاهش می‌یابد مدیریت کند بلکه درگیر یک جنگ فرسایشی تجاری با امریکا هم هست. تقاضا برای بهره‌مند شدن از منافع رشد، محیط‌زیست سالم‌تر، حمایت‌های لازم از کار و بهداشت هرروزه پرتوان‌تر شنیده می‌شود.
تا رسیدن به جشن ۷۰ سالگی انتخابی که در مقابل رهبران چین وجود دارد روشن است. هزینه‌هایی که برای پروژه‌های زیربنایی می‌شود که عمدتاً با وام تأمین مالی می‌شود برای این رشد اقتصادی ۶.۵ درصد حفظ شود باید ادامه یابد، یا اصلاحاتی که موجب می‌شود بیکاری بیش‌تر شود باید انجام بگیرد.
وقتی داشتم قرارداد اجاره‌ام را امضا می‌کردم صاحب‌خانه‌ام گفت «ببینیم آیا اجاره‌ات سال آینده افزایش می‌ابد یا خیر.»
او نمی‌خواست پیش‌نگری کند. من‌هم به او تأسی می‌کنم.
اصل مقاله را به انگلیسی در این پیوند بخوانید:
The Chinese Economy at 70: Slowing Down Amid a Protracted Trade War
دیدگاهتان را بنویسید