نقد اقتصاد سیاسی

برچسب: احمد سیف

حکمت عقلیِ تعدد زوجات، حجاب و طلاق! / احمد سیف

بازخوانی نقد مشیرالاطباء بر «رساله‌ی مدنیه»
____________
در حول‌وحوش سال‌های مشروطه‌خواهی در ایران کتابی منتشر شد به‌نام «رساله‌ی مدنیه» و درآن به سه وجه زندگی درایران آن ‌روز انتقاد شده بود. تعدد زوجات، حجاب نسوان و طلاق. آدم نه‌چندان شناخته‌شده‌ای به‌نام مشیرالاطباء بر این کتاب نقدی نوشته است. این نقد، از چند نظر خواندنی و جالب است.

میراث اقتصادی نلسون ماندلا / احمد سیف

برنامه‌ی اقتصادی که در آفریقای جنوبی پس از آپارتاید به اجرا در آمد بدون تردید یک برنامه‌ی تمام‌عیار نولیبرالی بود. این تغییرجهت در برنامه‌ی کنگره‌ی ملی افریقا درواقع بیانگر یک ضعف اساسی در نهضت‌های رهایی‌بخش در عصر جهانی‌کردن است. آن‌چه درآفریقای جنوبی شاهدیم این است که سرمایه‌ی سفید نه فقط دست‌وبالش در داخل بازتر شد بلکه با سقوط رسمی آپارتاید و حذف تحریم‌ها بین‌المللی شد و به صورت بازیگری جهانی در آمد.

طلای سیاه: روایت نفت در نروژ / آندرو مک‌کی / ترجمه‌ی احمد سیف

بخش نفت و گاز در نروژ بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بخش صنعتی دراین کشور است. به‌طور کلی بین 40 تا 70% از صادرات نروژ از این بخش صورت می‌گیرد. ولی چه شد که کشور کوچکی از ماهی‌گیران در دریای شمال به صورت هشتمین تولیدکننده‌ی نفت و سومین تولیدکننده‌ی گاز درجهان درآمده است؟

تنگنای واقعی اقتصاد چین / دانیل گروس / ترجمه‌ی احمد سیف

اگر پس‌انداز در چین در سطح فعلی ادامه یابد، حدود 40% تولید ناخالص داخلی، ولی میزان سرمایه‌گذاری به 30% کاهش یابد، ضروری است که برای حفظ تعادل در اقتصاد چین، یک مازاد تجارتی معادل 10% تولید ناخالص داخلی حفظ شود. این میزان حدوداً 2 تریلیون دلار است و آن قدر هست که روی توازن پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در اقتصاد جهان اثر بگذارد.

زنگ‌های بریکس برای که به صدا در می‌آیند؟ / آنا پالاسیو / ترجمه‌ی احمد سیف

ولو آن‌که نشست بریکس بیانگر مرگ نظم موجود جهانی نباشد ولی نشان می‌دهد که شکوه و شکایت از بعضی وجوه این نظم موجود به چه میزان گسترش یافته و مشترک شده است. هم‌چنین نشان داد که بعضی از کشورها چقدر مشتاق‌اند که این نظم موجود را به چالش بگیرند. غرب باید این علامت‌های هشداردهنده را جدی بگیرد.

آیا بزرگ‌تر شدن بریکس معنای خاصی دارد؟ / جیم اونیل / ترجمه‌ی احمد سیف

حالا که بریکس (برزیل، روسیه، هندوستان، چین و افریقای جنوبی) اعضای جدید قبول می‌کند این سؤال پیش می‌آید که آیا این گروه می‌تواند حکمرانی نهادهای جهانی را به‌طور جدی به چالش بگیرد؟ همانند گذشته نفوذ این گروه به مؤثربودنش مربوط است نه به اندازه و یا ترکیب اعضایش.

با ثروت نفتی چه باید کرد؟ / ترجمه‌ی احمد سیف

ازهمه جای اقتصاد ما بوی نفت به مشام می‌رسد و هنوز که هنوز است نبض اقتصاد ما با بالاوپایین شدن بازار نفت کند و تند می‌شود. ارزش پول ملی ما در این سال‌های اخیر به‌شدت دستخوش کاهش چشمگیری شده است و وضعیت اقتصادی کلی هم با همه‌ی ادعاها چندان تعریفی ندارد. در این مقاله که بیش از ده سال پیش از نگارش آن می‌گذرد، نویسنده بخش نفت کانادا را با بخش نفت نروژ مقایسه می‌کند. به گمان من علاقمندان می‌توانند با استفاده از داده‌های آماری به‌جای کانادا از ایران استفاده کنند شاید بتوان راه برون‌رفتی برای استفاده‌ی بهینه از دلارهای نفتی یافت.

بریکس بزرگ‌تر می‌شود، اما آیا قوی‌تر است؟ / مایکل رابرتز / ترجمه‌ی احمد سیف

تولید ناخالص داخلی پنج کشور عضو بریکس براساس قدرت خرید پول – یعنی با درآمد موجود چه کالاهایی را می‌توان در بازارهای داخلی خرید – از تولید ناخالص داخلی کشورهای گروه هفت بیشتر است. به نظر می‌رسد که این وضع نقطه‌عطفی در نظم اقتصادی جهان باشد ولی چنین برداشتی یک توهم است.

مصیبت نابرابری / احمد سیف

آن‌چه من «مصیبت» نابرابری می‌خوانم در این جمله به‌خوبی بازتاب یافته است «در این کشور شما می‌توانید دموکراسی داشته باشید یا نظامی داشته باشید که ثروت در دست شمار محدودی متمرکز شده باشد ولی این دو را باهم نمی‌توانید داشته باشید». به سخن دیگر، من گسترش نابرابری را در جایگاه مقابل دموکراسی و آزادی فردی در جوامع امروزین می‌دانم و معتقدم که مبارزه با گسترش نابرابری‌ها گذشته از بهبود پی‌آمدهای اقتصادی، برای گسترش آزادی و دموکراسی و دموکراسی‌خواهی هم اساسی و ضروری است.

نابرابری درآمدی بین ملت‌ها / احمد سیف

طی دوره‌ی 1980 تاکنون، نه فقط شاهد گسترش روزافزون نابرابری هستیم بلکه سه کشوری که برای بررسی‌مان برگزیده‌ایم، هندوستان، ایران و افریقای جنوبی مشکل اساسی‌تر فقیرترشدن و بیشتر فقیرترشدن جمعیت را هم دارند. این مشکل دوگانه نه فقط ضروری می‌سازد که سیاست‌های اقتصادی تاکنونی به گسترده‌ترین حالت مورد بازبینی و تصحیح قرار بگیرد. بلکه به همان اندازه مهم اجرای سیاست‌هایی است که منافع ناشی از رشد اقتصادی را همه‌گیر نماید.

ما و تاریخی که نمی‌شناسیم / احمد سیف

در اصول و مبانی حكومت، چه تفاوتی بین حكومت ایران در زمان شاه و در زمان شاه‌عباس صفوی وجود داشت؟ زمان شاه‌عباس، هر تصمیمی كه شاه می‌گرفت اجرا می‌شد. در زمان محمدرضا پهلوی هم همین‌طور بود. آن زمان انتخابات نداشتیم. زمان محمدرضا پهلوی هم – مثل سال‌های پس از او – انتخابات ما بی‌معنی بود. مطبوعات هم به همین منوال. هر وقت شاه یا نخست‌وزیر یا هر صاحب قدرت دیگری هوس می‌كرد روزنامه را ببندد، آن را می‌بست. هر كس را که می‌خواست، بگیرند، دستور می‌داد بگیرند. حبس كنند، شكنجه كنند و حتی به قتل برسانند. حزب و فعالیت سیاسی هم تعطیل بود…

در انکار دیکتاتوری / گفت‌وگو با نورالدین فرح / ترجمه‌ی احمد سیف

من نقش نویسنده را در سیاست، همان نقش او در زندگی می‌دانم. یعنی نویسنده ودیعه‌دار حافظه‌ی ملی و امانت‌دار آمال ملت و حافظ دیدگاه‌های مردم است. معتمد و امینی است كه قلمش را نمی‌فروشد.