درگذشتِ فریبرز رئیس‌دانا، اقتصاددانِ سوسیالیست، مبارز آزادی‌خواه، و مدافع حقوق زحمتکشان برای همه‌ی جویندگان آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی ضربه‌ی سنگینی بود. متأسفانه به‌سبب مشکلاتی که بر اثر شیوع هیولای کرونا دامن‌گیرِ همه شده، تهیه‌ی تسلیت‌نامه گروهیِ دانشگاهیان برون‌مرزی به تأخیر افتاد. ازاین‌رو، بی‌مناسبت ندیدیم یاد همکار ازدست‌رفته‌ی خود را با خاطره‌ی حضور او در کنفرانسی که ما بیش از ده‌سال پیش در دانشگاه یورکِ کانادا میزبان آن بودیم گرامی بداریم.
این کنفرانس به‌مناسبت سی امین سال انقلاب ایران در تاریخ اول ماه مه سال ۲۰۰۹ به مدت سه روز در دانشگاه یورک در شهر تورنتو کانادا با شرکت ۴۳ پژوهش‌گر، فعال سیاسی و استاد دانشگاه از نقاط مختلف جهان، برگزار شد. در این میان، زنده‌یاد فریبرز رئیس‌دانا از ایران دعوت شده بود، و خوشبختانه به رغم مسائل ناشی از رابطه‌ی ایران و کانادا، امکان صدور ویزا فراهم شد. دیگر اساتید و پژوهشگرانِ ایرانی که جنبه های گوناگونِ مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران بعد از انقلاب را از دیدگاه‌های مختلف مورد بحث قرار دادند، عبارت بودند از: داریوش آشوری، الهه امانی، سهراب بهداد، جمشید بهنام، ناصر پاکدامن، میثاق پارسا، محمد توکلی طرقی، رامین جهانبگلو، زنده‌یاد امیر حسن‌پور، رضا علامه‌زاده، زنده‌یاد امیرهوشنگ کشاورز صدر، علی کشتگر، شهرزاد مجاب، مجتبی مهدوی، بهروز معظمی، فرهاد نعمانی، مهرداد وهابی و پیمان وهاب‌زاده.
در میان اساتید غیرایرانی می توان از لیو پانیچ، ژیلبر اَشکار، دنیس کِندیوتی، عبدالمجید همدان، عافیه ضیاء، گِرِگ اَلبو، ایوُن حداد، سوزان بَبِت، عبدالله النعیم، اکیل بیلگرامی، قادا کَرمی، و فوزیه احمد نام برد.
عنوانِ سخنرانی فریبرز رئیس دانا، «مقابله با جنبش چپ: ایدئولوژی یا منافع طبقاتی» بود. در این سخنرانی که کلیپ آن برای اولین باردر اینجا منتشر می شود، رئیس‌دانا ازجمله سیاست‌های اقتصادی در دولت های پی‌درپی رفسنجانی، خاتمی و احمدی‌نژاد، که همگی در خدمت رشد طبقه‌ی سرمایه‌دار و به زیان زحمتکشان و توده‌های مردم بوده، با اتکا به آمار و ارقام تشریح کرد و نتایج ویران‌گر این سیاست‌ها، فساد گسترده، رشد بیکاری، افزایش مشکلات کارگران و طبقه‌ی متوسط و به‌طور کلی مشکلات اجتماعی دیگر چون اعتیاد و فحشا، را برشمرد.
در جلسه‌ی آخر کنفرانس که به زبان فارسی در سالنی بزرگتر با شرکت جمع وسیعی از ایرانیان مقیم تورنتو برگزار شد، زنده‌یاد رئیس‌دانا به‌رغم همه‌ی مسایل و مشکلاتی که وجود داشت و دارد و از آن باخبریم به سؤالاتی که بعضی از حاضران به‌طور مشخص از او داشتند با شهامت و شورهمیشگی‌اش پاسخ داد. کلیپ سخنان او در این جلسه را در این لینک می توان دید.
خبر در گذشتِ فریبرز رئیس‌دانا را به پاره‌ای همکاران، از آن جمله لیو پانیچ، کالین لیز، و گِرِگ اَلبو، سردبیران نشریه سوشالیست رجیستر دادیم. (رئیس‌دانا در ایام زندان سالنامه‌ی سال ۲۰۰۹ این نشریه را که لیز و پانیچ ویراستاری کرده بودند، به فارسی ترجمه کرده بود) آلبو هم در همان کنفرانس ۲۰۰۹ رئیس‌دانا را ملاقات کرده بود. هر سه نفر با شنیدن در گذشت این همکار عزیز بلافاصله پاسخ دادند، و با ابراز تاسف بسیار از درگذشت او از ما خواستند که مراتب تسلیت آن‌ها را به خانواده، دوستان و همرزمان فریبرز رئیس دانا ابلاغ کنیم. یادش گرامی باد.
فیلم سخنرانی فریبرز رئیس‌دانا در کنفرانس سی‌سالگی انقلاب ایران، دانشگاه یورک کانادا، تورنتو، ۲۰۰۹
جلسه‌ی پرسش‌وپاسخ فریبرز رئیس‌دانا و جمعی از ایرانیان مقیم تورنتو، مه ۲۰۰۹
دیدگاهتان را بنویسید