نقد اقتصاد سیاسی

برچسب: جهانی سازی

امپریالیسم سرمایه‌ی مالی و «جنگ‌های تجاری» / گفت‌وگو با پرابهات پاتنایک /  ترجمه‌ی داود جلیلی

دونالد ترامپ یک رهبر جهانی دمدمی‌مزاج است. به نظر می‌رسد به نظم قدیمی بی‌اعتنا است، یعنی به سازوکارهای جهانی‌‌سازی که اردوگاه امپریالیستی پس از سقوط اتحاد شوروی و طرح جهان سوم با دقت مستقر ساخت. ترامپ در دومین روز ریاست‌‌جمهوری، دستور اجرایی برای مذاکره‌ی دوباره بر سر نفتا (موافقت‌‌نامه‌ی تجاری امریکای شمالی) را امضا و برنامه‌ی همکاری فراآتلانتیک را لغو کرد. او در ادامه بر روی کالاهای کلیدی که از اتحادیه‌ی اروپا و چین و علاوه بر آن کانادا و مکزیک وارد می‌شد تعرفه بست.

اقتصاد سیاسی امپریالیسم «بشردوستانه» در لیبی / حامد سعیدی

مسئله‌ی گسترش قلمرو ارضی، اعتصام به جنگ‌های ویران‌گر، سلطه‌ی قوی بر ضعیف، چنگ‌انداختن بر منابع زیرزمینی و بهره‌کشی و غارت ملت‌های ضعیف، ‌ویژ‌گی‌هایی که عموماً از تعریف امپریالسم مستفاد می‌شود، پیشینه‌ی بسیار طولانی در تاریخ جوامع بشری دارند. امپریالیسم در فرآیند تحولات تاریخی ـ اجتماعی و در گذر زمان رخسار و شکل‌های مختلفی به‌خود گرفته است. از لحاظ تاریخی، تفاوت اساسی بین ساختار و سازو‌کارهای امپراتوری‌ها در صورت‌بندی‌های پیشاسرمایه‌داری و امپریالیسم در نظام سرمایه‌داری وجود دارد.

اقتصاد سیاسی «جنگ با تروریسم» / حامد سعیدی

سهمی که این مقاله در توضیح و تحلیلِ «جنگ علیه تروریسم« ادا می‌کند این است که قصد دارد پولاریزه‌شدن و تغییر و تحولاتی را که نظم جهانی پیش از جنگ به خود گرفته بود در چارچوب اقتصادِ سیاسیِ سرمایه‌داری بررسی و به تبع آن زمینه‌های عینی و اقتصادی وقوعِ «جنگ با تروریسم» را تبیین کند. از این‌رو، لازم است گفتمان مسلط «جنگ عادلانه و ضد تروریستی» را در ارتباط با نهاد‌های متعدد رسمی و غیررسمی محلی و بین‌المللی که این گفتمانِ رایج را تولید و آن را برحق و مشروع بر جامعه تحمیل می‌کنند در چارچوب یک نظم معین جهانی و در یک ساختار تاریخی مشخص توضیح داد. این پرسمان از منظر نظریه‌ی انتقادی (نئوگرامشی) در حوزه‌ی روابط بین‌المللی پژوهیده خواهد شد.

لرزه در پای‌بست‌های جهان/ اینگار سولتای

جهان به جنبش درآمده است. رخدادهای سیاسی در بُعدی جهانی، که پیش‌تر در فاصله‌ی دهه‌ها روی می‌دادند، اینک به‌ناگهان در کوتاه‌ترین زمان درپی هم می‌آیند: متلاشی شدن حزب بزرگ سوسیال دموکرات یونان و پیروزی حزب چپ در سال 2015، و در پی آن، گردن نهادنش به یوغ بردگی اعتباریِ اتحادیه‌ی اروپا تحت فرمان آلمان، برآمدن سراسری راست افراطی در کشورهای پیشرفته‌ی سرمایه‌داری و چنگ انداختنش به قدرت در آمریکا، فرانسه و اتریش، «برگزیت». هم‌هنگام افزایش هم‌آوایی با سوسیال دموکرات‌های چپِ متمایل به کشاکش طبقاتی که نشان داده‌اند، بحران سوسیال دموکراسی «در غرب» پدیده‌ای خلق‌الساعه نیست، بلکه پی‌آمد سیاست نولیبرالی آن‌هاست.

امپریالیسم در عصر جهانی‌سازی / اوتسا پاتنیک و پرابهت پاتنیک / ترجمه احمد سیف

  سرمایه‌داری در وجه کلی نظامی است که از پول استفاده می‌کند یعنی بخش عمده‌ای از ثروت یا به صورت پول نگاه‌داری می‌شود یا به صورت دارایی‌هایی که به شکل پول بیان می‌شود ـ مثل دارایی‌های مالی. برای این که این نظام کار بکند ضروری است که ارزش پول در مقابل ارزش کالاها سقوط نکند،… ادامهٔ مطلب ›

چرا در منطقه‌ی یورو غیر از ریاضت اقتصادی بدیل دیگری نیست؟ / احمد سیف

بحران بزرگ 2008 از دو مرحله گذشت که خلاصه‌ی روزشمار آن را در جای دیگر به دست داده‌ام.[1] تصور عمومی این بود که باید برنامه‌ای برای «نجات بخش مالی» در پیش گرفته شود. از همان ابتدا، آلمان با این برنامه موافق نبود اگرچه وقتی LKB، بانکی در دوسلدورف، گرفتاری مالی پیدا کرد دولت آلمان با… ادامهٔ مطلب ›

نوامپریالیسم: امپریالیسم در عصر جهانی‌سازی / احمدسیف

/ نگاهی به نقش کمیته‌ها و مجامع آشکار و نهان سرمایه‌سالاری جهانی /  اگر امپریالیسم مرحله‌ی بالاتری از سرمایه‌داری صنعتی بود، نوامپریالیسم واپسین مرحله‌ی سرمایه‌داری مالی‌شده است که مختصات ویژه‌ای دارد. این مختصات کدام‌اند؟ پیش از ورود به بحث اصلی، باید به نکته‌هایی چند اشاره کنم. سرمایه‌داری مالی‌شده یکی از وجوه سه‌گانه‌ی سرمایه‌داری در 30… ادامهٔ مطلب ›

اول ماه مه زیر آوار! / خسرو صادقی بروجنی

در آستانه‌ی اول ماه مه، روز جهانی كارگر، بیش از 300 كارگرِ تولید كننده‌ی پوشاك در پی بی‌توجهی كارفرمایشان در زیر ساختمانی هشت طبقه مدفون شدند و جان باختند. این واقعه در رسانه‌های جریان رسمی، واقعه‌ای محلی و در ارتباط با حوادث شغلی روایت می‌شود. در این روایت نه از جهانی‌سازیِ كار و سرمایه صحبتی… ادامهٔ مطلب ›

الگوی نولیبرالی اشتغال زنان/ خسرو صادقی بروجنی

/ به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن/ نابرابری جنسیتی همچون دیگر نابرابری‌های اجتماعی ریشه در جهانی‌سازی و تحولات چند دهه‌ی اخیر ندارد و پیش از آن نیز وجود داشته است. اما روند جهانی‌شدن و گفتمان نولیبرالی حاکم بر آن، همچون دیگر عرصه‌های نابرابری، بر نابرابری جنسیتی نیز تأثیر داشته ‌است. آثار جهانی‌سازی بر زنان… ادامهٔ مطلب ›

جهانی‌کردن و کارگران / احمد سیف

به یک تعبیرموضوع اصلی و اساسی «اقتصاد سیاسی» وارسیدن تضاد و تناقض بین کار و سرمایه در نظام سرمایه‌داری است. آن‌چه در این تعبیر کلّی خطاست این که گمان کنیم سرمایه و یا کار دراین ساختار مقوله‌های یگانه و فاقد تناقض و تضادهای درونی‌اند. یعنی گاه کمی زیادی به وارسی تضاد این دو می‌پردازیم و… ادامهٔ مطلب ›

خصوصی‌سازی شعور/جری ماندر/ترجمه‌ کیانوش‌ یاسایی

آیا تبلیغات قانونی است؟ اکثریت مردم موافق‌اند که تبلیغات تجاوزی ناخواسته به زندگی و روان ماست، تجاوز به حریم خصوصی ما. اما این واقعیّت که ما بی آن‌که خشمگین شویم از این آگاهیم و کاری برای تغییر وضعیت انجام نمی‌دهیم، معیار خوبی از سطح وادادگی ماست. در تبلیغات مناسبات قدرتی هست که به‌ندرت دیده می‌شود،… ادامهٔ مطلب ›