نقد اقتصاد سیاسی

جهان rss

در ضرورت مقابله با سلطه‌ی ناسیونالیسم در مناسبات جهانی / مهدی فتاپور

(2)
15/03/2023

نوشته‌ی حاضر تلاش می‌کند تصویری از جهان و گرایش‌های تعیین‌کننده در هدایت روندها ارائه کند. جانب‌داری در گرایش‌های حاکم بر جهان مستقیماً انعکاس عمیق‌ترین سمت‌گیری‌های هر فعال سیاسی اجتماعی و هر حزب و نیروی سیاسی است. تحولات در ایران از روندهای جهانی تأثیر می‌پذیرد و بررسی روندها و سمت‌گیری‌ها در سطح جهان بر موضع‌گیری در قبال مسائل ایران تأثیر می‌گذارد.

به ژئوپلتیک هاویه خوش آمدید! / فرانکو بیفو براردی

به‌مناسبت سالگرد آغاز جنگ اوکراین:
پرسشی که باید بدان پاسخ داد این است: چه کسی مسئول جنگ اوکراین است؟ چه کسی خواستار آن بود، آن را برانگیخت و عنان آن را گشود؟ پاسخ نازی-استالینیسم روسی تحت رهبری پوتین است، شکی درباره‌ی آن نداریم. اما همه می‌توانند ببینید که شخص دیگری نیز به‌شدت خواهان این جنگ بود و فعالانه در حال تغذیه‌ی آن است.

90 ثانیه تا ساعت صفر! / علی رها

به‌مناسبت سالگرد آغاز جنگ اوکراین:
جنگ و پاسخ چپ، در جست‌وجوی فاشیسم، ضدانقلاب پوتین، استراتژی امپریالیسم امریکا برای سلطه بر جهان، چرخش اوکراین به سوی اتحادیه‌ی اروپا و ناتو، شکل‌گیری خودآگاهی ملی در اوکراین، صدای اعتراض کارگران و سوسیالیست‌ها، و نامه‌ی لنین به کارگران و دهقانان اوکراین

زندگی و مرگ سوسیالیسم یوگسلاوی / جیمز رابرتسون / ترجمه‌ی عرفان آقایی و هیمن رحیمی

سوسیالیسم «خودگردان» یوگسلاوی به نظر بدیلی واقعی در برابر الگوی شوروی بود. چرا به ناگاه دچار فروپاشی شد؟
در طول جنگ سرد، جمهوری فدراتیو سوسیالیستی یوگسلاوی برای بسیاری نماینده‌ی یک بدیل امکان‌پذیر در برابر الگوی شوروی بود. نظام یوگسلاوی که مبتنی بر خودگردانی محل کار بود، از قرار معلوم حق به کارگیری کنترل دموکراتیک بر صحن کارخانه را به کارگران داد.

اینترنت: تسریع یک انقلاب بدون رهبر / خالد قوبعه، ترجمه‌ی روح‌الله رحیم‌پور

تصاویر بازتاب یافته در فیس‌بوک و نوشته‌هایی که در توییتر، وبلاگ‌ها و دیگر شبکه‌های آن‌لاین منتشر می‌شد، انقلاب تونس را تقویت کرد. همین هم باعث شد که این انقلاب نام‌های مختلفی را به خود گیرد: «انقلاب اینترنتی»، «انقلاب توییتر» یا «انقلاب یاس». اما فارغ از نام‌گذاری، جوانان تونسی نشان دادند که اینترنت و رسانه‌های اجتماعی امروز، نقشی مهم و حیاتی‌ در مبارزات برای آزادی و حقوق بشر دارند.

امید جمعی / دیوید گریبر / ترجمه‌ی مریم وحدتی

نومیدی طبیعی نیست. برساخته است. چنانچه واقعاً می‌خواهیم این وضعیت را بفهمیم، باید با درک این موضوع بیاغازیم که طی سی سال گذشته شاهد ساخت دستگاه بوروکراتیک گسترده‌ای به منظور ایجاد و ابقای نومیدی بوده‌ایم، ماشین غول‌پیکری که نخست و مهم‌تر از هر چیز برای نابودی هر تعبیری از آینده‌های بدیلِ ممکن طراحی شده است. اساساً حاکمان جهان یک وسواس واقعی دارند در باب حصول اطمینان از این‌که جنبش‌های اجتماعی نتوانند رشد کنند، شکوفا شوند، و بدیل‌هایی پیشنهاد کنند؛ و کسانی که مناسبات قدرت موجود را به چالش می‌کشند، هرگز و تحت هیچ شرایطی نتوانند کامیاب شوند.

پناهم بده / گفت‌وگوی مارک فیشر و فرانکو «بیفو» براردی

شاید تا مرحله‌ی کنونی سازماندهی افقی‌محور توانسته باشد که پویایی جنبش را حفظ کند و در طول چهل سال اخیر اولین باری باشد که چنین سیاست پایداری را رقم می‌زند، اما به ثمر نشستن خیزش و گام بعدی حرکت چه بسا به اقدامات و نحوه‌ی سازماندهی دیگری نیاز داشته باشد و حرکات دیگری ورای آنچه تاکنون رخ داده‌است، بطلبد.

انقلاب کمونالیستی / اولیویه بوزاسنو / ترجمه‌ی هومن کاسبی

این مردان و زنان مبارز، با تجربه‌ای منحصربه‌فرد از حیات جمعی که «کنفدرالیسم دموکراتیک» نامیده می‌شود، پافشاری و ایستادگی می‌کنند. پروژه‌ای سیاسی که آمال آن عبارتست از رهایی اجتماعی، دموکراتیک، بوم‌شناختی و فمینیستی. زندگی کردن، و نه صرفاً زنده ماندن در برزخ جامعه‌ی مدرن، بر اساس قواعدی متمایز از قواعد نظم مسلط؛ چنین است قمار استراتژیکی که این جریان مطرح می‌کند، جریانی که ایده‌هایش در حین اجرا به‌تدریج درون مردم کرد و فراسوی آن‌ هژمونیک گشته‌اند.

دگرگون‌ساختن تفاوت‌ها به تقابل / مائوریتزیو لاتزاراتو / ترجمه‌ی ساسان صدقی‌نیا

سرمایه مجموعه‌ای از روابط قدرت (مرد-زن، سفیدپوست-رنگین پوست، سرمایه-کار)، مجموعه‌ای از شیوه‌های تولید و مجموعه‌ای از روش‌های انقیاد است. هیچ طبقه‌ای نمی‌تواند ادعا کند که خودش را به‌تنهایی می‌تواند آزاد ‌کند: انقلاب کارگران، انقلاب زنان، انقلاب رنگین‌پوستان غیرممکن است، زیرا هریک ازاین مبارزات تنها به یک بُعد از روابط قدرت (جنسیت، نژاد، اقتصاد) حمله می‌کنند. کثرت شیوه‌های استثمار و سلطه مستلزم مبارزات و اشکال خاص سازماندهی است که به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند درها را به روی خود ببندد.

واقعیت جدید؟ / آنتونیو نگری و نیکلاس گیل‌هات

شش ماه پس از آغاز درگیری، ارتش روسیه که توان تصرف کیف را ندارد تهدیدی برای کل قاره‌ی اروپا معرفی می‌شود. به گفته‌ی رئیس‌جمهور زلنسکی، اوکراین به «سکوی پرشی برای حمله به دیگر کشورهای اروپا» تبدیل شده است. برای لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، روسیه «چالشی برای مردم آزاد در همه جا» است. به نظر می‌رسد سخنرانی او در پایگاه هوایی آمریکا در رامشتاین واقع در آلمان نمایشنامه‌ای برای بازسازی تاریخی جنگ سرد بود.

پوتین در آخر خط / گفت‌وگو با بوریس کاگارلیتسکی

گفت‌وگو با نظریه‌پرداز مارکسیست و جامعه‌شناس مقیم مسکو
_________________
آنچه کماکان پای پوتین ایستاده است عمدتاً نیروی پلیس و گروهی از ممتازترین الیگارش‌ها هستند. این گروه بسیار کوچکی در طبقه‌ی سرمایه‌دار است، و به همین دلیل است که فکر نمی‌کنم خیلی طولانی دوام بیاورند، چون با منطق درازمدت جامعه‌ی سرمایه‌داری در تناقض‌اند. شما، حداقل درون طبقه‌ی حاکم، برای اداره‌ی کشور به پایگاه وسیع‌تری نیاز دارید.

نولیبرالیسم و دموکراسی / احمد سیف

اغلب ادعا می‌شود كه دموكراسی نتیجه‌ی طبیعی نظام سرمایه‌سالاریست و این دو به‌طور نزدیكی به یكدیگر مربوط و وابسته‌اند. وارسیدن این رابطه‌ی مفروض به‌ویژه در شرایط كنونی اهمیتی دوچندان یافته است چون در ایران و كشورهای مشابه، شماری از اندیشمندان ادعا می‌كنند كه برای رسیدن به جامعه‌ای دموكراتیك، باید با در پیش گرفتن استراتژی تعدیل ساختاری، دولت از زندگی اقتصادی جامعه تا حدود زیادی حذف شود و شیوه‌ی رسیدن به این مهم، از سویی خصوصی‌سازی و از سوی دیگر، آزادسازی – كنترل‌زدایی و محدود كردن امكانات دولت برای مداخله در امور اقتصادی – و حذف و «هدفمندکردن» یارانه‌ها است.