نقد اقتصاد سیاسی

نما rss

قیام ژینا و بدیل دموکراتیک سراسری / فرزانه باوفا و مراد روحی

(1)
26/05/2023

در متن کنونی، نسبت کوردستان و جنبش سراسری را بررسی خواهیم کرد و توضیح می‌دهیم که چرا و چگونه دلالت‌های سیاسی «کوردستان» از خطوط استانی و ملیِ شناخته شده فراتر رفته است و ظرفیت آن را دارد که به یک «ضدهژمونی» در سراسر ایران تبدیل شود. این ضدهژمونی می‌تواند شرایط گفتمانی و عملیاتی لازم را برای پس زدن ناسیونالیسم تمامیت خواه، اقتدارطلبی، مرکزگرایی، مردسالاری و استعمار داخلی در سراسر ایران فراهم آورد.

بازنگاری سرمایه‌داری در ایران از خلال امر بین‌الملل / کامران متین

متن پیش ‌رو را باید در سه زمینه‌ی گسترده‌ و متقابلاً درهم‌تنیده، یعنی بازتبیین سرمایه‌داری در ایران (مسئله‌ی متعارف/نامتعارف‌بودن آن)، تمرکز نظری نویسنده (نظریه‌پردازی مجدد مدرنیته‌های غیرغربی) و روابط بین‌الملل انتقادی (جامعه‌شناسی تاریخی بین‌المللی) فهم کرد. آن‌چه هر سه زمینه را به‌هم گره می‌زند بازمفهوم‌پردازی «امر بین‌الملل» و ادغام هستی‌شناختی آن در نظریه‌ی اجتماعی است.

حقوق بشر، عدالت جهانی و محدودیت‌های حقوق / کِیت نش / ترجمه‌ی فرناز شجاعی و سینا باستانی

در اجتماع سیاسی است که مردم «حق حق‌داشتن» را به‌دست می‌آورند، حقی که به آنها امکان می‌دهد که در سپهر عمومی در مقام شهروندانی سزاوار عدالت ظاهر شوند. در جهانی که از مجرای دولت‌هایی سازمان‌یافته است که در آنها «ما مردم» در این مورد که مقامات چگونه از منابع قابل‌توجه متمرکز در دولت‌های ملی در جهت خیر یا در جهت شر بهره گیرد تصمیم می‌گیریم، تقریباً فقط ملت آن اجتماع سیاسی‌ای است که در آن شخص ممکن است «حق حق‌داشتن» داشته باشد.

در انتظار توفانی دیگر / کاظم فرج‌الهی

به‌مناسبت اول ماه مه، روز جهانی کارگر:
مجموعه‌ی ناداری‌ها و نابرابری‌ها وضعیتی را پدید آورد که پایینی‌ها و اکثریت نادار و نابرخوردار از امکانات و حقوق برابر دیگر نتوانستند و نخواستند که به سبک و شیوه‌ی گذشته زندگی کنند؛ و توفان درگرفت. نظم سازه‌ها و ساختار نابرابری‌ساز به‌هم ریخت و به لرزه افتاد و پرده‌هایی بسیار دریده شد یا به کناری رفت. بالایی‌ها اما، بدون آن که سازه‌ها و ساختار ناراست را مرمت و زمینه‌های نابرابری و تبعیض را اصلاح کنند توانستند، ولو به‌طور موقت، توفان را مهار کنند. اما به‌سان آنچه در طبیعت رخ می‌دهد زمینه‌های وقوع توفان فراهم و توفانی دیگر در راه است.

پوپولیسم، «همه با هم» و «وحدت کلمه» / علیرضا بهتویی

سؤال بزرگ آن است که آیا دگرگونی‌های اقتصادی- اجتماعی در کشور و تحولات فرهنگی- اندیشگی در ذهنیت جامعه‌ی ایرانی، توان ایستادگی در برابر غلبه‌ی یک پوپولیسم دیگر را دارد. آیا ما می‌توانیم، در آینده‌ای که در پیش است، ارزش‌های زنانه‌نگر جنبش ژینا، «زن، زندگی، آزادی» را پاس بداریم؟

ناصر پاکدامن (1311-1402)

ناصر پاکدامن، عضو پیشین هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران که در سال‌های بعد از انقلاب فرهنگی ناگزیر از مهاجرت از ایران و زندگی در فرانسه شده بود، صبح امروز دوم اردیبهشت‌ماه 1402 در بیمارستانی در پاریس درگذشت.

چشم‌انداز دموکراسی / اریک هابسبام / ترجمه‌ی فریبرز فرشیم

فکر یا ایده‌آلِ اقتدار بازار به معنی تکمیل لیبرال‌دموکراسی نیست، بل‌که بدیل یا جانشین آن است. در واقع، این فکر جانشینِ هر نوع سیاست است، زیرا که نیاز به تصمیم‌های سیاسی را رد می‌کند، یعنی تصمیم‌هایی را کنار می‌زند که دقیقاً در مورد «منافع مشترک یا گروهی»‌اند و این چیزی است که با مجموع گزینه‌های منطقی یا غیرمنطقی افرادی که پی‌گیر «منافع خصوصی» خویش‌اند، فرق دارد.

ارجاع نهایی: پدیدارشناسی و جامعه‌شناسی تفسیری نو / پیمان وهاب‌زاده

این مقاله با توجه به بحران مدرنیته در زمینه‌ی ادعاهای متافیزیکی درباره‌ی بنیان‌های نهایی می‌خواهد یک نوآوری را در زمینه‌ی جامعه‌شناسی تفسیری پیشنهاد کند که با حساسیتی رادیکال به سوی پراکسیس جهت می‌گیرد و با توجه به انواع رویکردهای جامعه‌شناختی، پیشنهادهایی آزمایشی را برای هماهنگ کردن جامعه‌شناسی با زمانه‌ی خود ارائه می‌کند.

فصلنامه‌ی نقد اقتصاد سیاسی، شماره‌ی 23

همکاران این شماره (به ترتیب الفبا):
حسن آزاد، فاطمه آزمون، عرفان آقایی، ماندانا افتخاری، مهسا اسداله‌نژاد، بهناز امانی، خسرو پارسا، رضا جاسکی، محمدرضا جعفری، هیمن رحیمی، هستی رسولی، سایرا رفیعی، تقی روزبه، سعید رهنما، حامد سعیدی، احمد سیف، فرید صابری، ساسان صدقی‌نیا، نگین صنیعی، پژمان عبدالمحمدی، محمدامین عسکری، علیرضا عسگری، فرزاد فرهمند، رسول قنبری، هومن کاسبی، شیرین کریمی، کانال تلگرامی «ما حیوانات»، کامران متین، محمد محمدی، اردشیر مهرداد و…

نمایه‌ی 1401

نوروزی دیگر فرارسید در پی سالی که آغازگر سده‌ی خورشیدی جدید برای ایرانیان بود. این سال نقطه‌عطف تازه‌ای در مبارزات دموکراتیک یک‌صدوبیست سال اخیر ایرانیان را رقم زد و طی نیمه‌ی دوم آن خیزشی سرتاسر ایران را درنوشت که در تمامی سال‌های بعد از انقلاب بهمن 57 بی‌سابقه بود.

ویژه‌نامه‌ی «زن، زندگی، آزادی» شماره‌ی 5

همکاران این ویژه‌نامه (به‌ترتیب الفبا) عبارتند از: هیوا اصغری، سینا باستانی، مرضیه بهرامی برومند، جعفر بهکیش، آسو جواهری، محمد حاجی‌نیا، مریم دژمخوی، عقیل دغاقله، سعید رهنما، فرناز شجاعی، مریم لشکری، احمد محمدپور و شاهین نصیری.
برای دریافت فایل پی‌دی‌اف ویژه‌نامه به متن خبر مراجعه فرمایید.

ژئوپلتیک دیاسپورا در میانه‌ی خیزش «زن، زندگی، آزادی» / مریم لشکری

در حالی‌که بسیج گروه‌های دیاسپورا، در زمان‌های متعدد به خصوص در ماه‌های اولیه‌ی پس از قتل ژینا، به شکل‌گیری همبستگی میان ایرانیان داخل و خارج منجر شد، مناسبات نابرابر قدرت‌های سیاسی و ژئوپلتیک، نقش سازنده‌ی ایرانیان دیاسپورا را در معرض تهدید قرار داده است. این متن به بررسی شکل‌گیری دو نگاه متفاوت از همبستگی دیاسپورا می‌پردازد: همبستگی ناسیونالیستی و همبستگی عرضی.