برچسب: آنتونیو گرامشی
از نوجمهوری‌خواهی تا جمهوری‌خواهی سوسیالیستی / آندرئاس مولر و بنیامین مَدسِن / ترجمه‌ی فرناز شجاعی و سینا باستانی
این مقاله به جمهوری‌خواهی سوسیالیستی می‌پردازد که دل‌مشغول گسترش آزادی از سپهر سیاسی به سپهر اقتصادی است. نخست دربارهی گذار از نوجمهوری‌خواهی به جمهوری‌خواهی سوسیالیستی بحث می‌کنیم. دوم جمهوری‌خواهی سوسیالیستی آنتونیو گرامشی را بازسازی می‌کنیم. استدلال‌مان این است که گرامشی واژگان جمهوری‌خواهانه دربارهی بندگی را برای توصیف فضای کار سرمایه‌دارانه به‌کار بست و شوراهای کارگران را به‌مثابه‌ی اشکال جمهوری تحلیل کرد، اشکالی که خودگردانی مردم در سپهر اقتصادی را میسر می‌کند.
رویکرد گرامشیایی به ضعف انقلابی در خیزش‌های بهار عربی / جان چالکرافت / ترجمه‌ی حامد سعیدی
مقاله‌ی پیشِ‌رو با اقتباس از روش آصف بیات، بنا دارد بینشی گرامشیایی از فعالیت دگرگون‌ساز بسط‌وگسترش دهد و کاربرد آن را برای ضعف انقلابی در منطقه‌ی خاورمیانه از 2011 به‌این‌سو به‌تصویر بکشد. بخش اول این مقاله، بلوک‌های سازنده‌ی یک چارچوب گرامشیاییِ انتقادی را برای مطالعه و نقد فعالیت‌های دگرگون‌ساز تشریح می‌کند. بخش دوم مقاله نشان می‌دهد که چه‌گونه نقدی گرامشیایی از فعالیت دگرگون‌سازْ می‌تواند پرسش‌های شایانی را مطرح کند و فرضیه‌های سودمندی را در رابطه با ضعف‌های انقلابی از سال 2011 به‌این‌سو ارائه دهد.
نقد گرامشی بر «ماتریالیسم تاریخی» بوخارین / یوجین لانکاریک / ترجمه‌ی فرزاد فرهمند
یکی از فرصت‌هایی که آنتونیو گرامشی برای تعریف مفهوم مارکسیسم به‌عنوان «فلسفه‌ی پراکسیس» از آن استفاده کرد، مرور کتاب «ماتریالیسم تاریخی: نظام جامعه‌شناسی» نوشته نیکلای بوخارین ز رهبران شوروی بود. در زمانی که بوخارین دیگر از اوج به حضیض افتاده بود، گرامشی این نقد را نوشت، کتاب بوخارین در اتحاد جماهیر شوروی و جنبش جهانی کمونیستی بسیار تأثیرگذار بود.
بلوک تاریخی گرامشی / دریک بوثمن / ترجمه‌ی حامد سعیدی
به موازات تبیین و تحلیل خیزش‌ها و اعتراضات و اعتصابات جاری، لازم است هم از حیث نظری و هم در پراتیک مبارزاتی، به فکر ترسیم و شکل دادن به یک بلوک قدرت بود؛ بلوک گسترده‌ی ضدسرمایه‌داری که نیروهای کار و زحمت، زنان، جوانان، به‌حاشیه‌رانده‌شدگان، اقلیت‌های تحت ستم و محرومان جامعه را گرد هم آورد.
گرامشی، به‌عنوان نظریه‌پرداز فضایی‌سازی در تحلیل / باب جسوپ / ترجمه‌ی حامد سعیدی
در این مقاله پس از معرفی مفاهیم فضا، مکان و مقیاس، نشان می‌دهیم که هر سه‌ی [این مقوله‌ها] مرتبط است با تحلیل گرامشی از مسائلی هم‌چون زبان، اهمیت تاریخی کلیسای کاتولیک، نقش روشنفکران، جهان‌وطنی، طبقه و مبارزه‌ی طبقاتی، آمریکایی‌گرایی و فوردیسم، سرشت دولت ایتالیا، پایگاه‌های اجتماعی قدرت دولتی، ژاکوبنیسم، انقلاب پاسیو و هژمونی. در این مقاله نتیجه گرفته می‌شود که علاقه‌ی گرامشی به مکان، فضا و مقیاس صرفاً آکادمیک نبود بلکه به تجزیه‌وتحلیل وی از اقتران‌های انقلابی مربوط می‌شود.
هژمونی بورژوایی گوشت / کریستین اشتاخ و کریستین برنهولد
سهمی در تبیین تداوم فوق‌استثمار حیوانات در سرمایه‌داری: این مقاله با استفاده از نظرات آنتونیو گرامشی دربارهی دولت فراگیر (انتگرال) و هژمونی، مفهوم هژمونی گوشت را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده توسعه می‌دهد. ما هژمونی گوشت را به‌عنوان یک فعل‌و‌انفعال متقابل بین (الف) انحصار دولت در استفاده از زور (که مالکیت خصوصی بر حیوانات و مبادله‌ی کالاهای مبتنی بر گوشت را تضمین می‌کند)، و (ب) تولید رضایتمندی در درون طبقات کارگر و متوسط به سمت انباشت سرمایه‌ی گوشتی، مفهوم‌سازی می‌کنیم.
گرامشی و تئاتر در قزوین / علیرضا بهتویی
رساله‌ای در باب کاربرد اندیشه‌های آنتونیو گرامشی در مبارزات اجتماعی
پرده‌ی اول: ایده‌ها، عمل و نتیجه
پرده‌ی دوم: گرامشی؛ «بحران»، «جنگ دیدگاه‌ها» و «نقش روشنفکران»
پرده‌ی سوم: کاربردهای امروز
گرامشی و ما / استوارت هال / ترجمه‌ی امیر صفری
ادعا نمیکنم که گرامشی می‌تواند به‌سادگی «پاسخِ مسائلی» را که با آن مواجه هستیم بدهد یا «کلید حل سؤالات» را در دست دارد. معتقدم که باید دربارهی مسائل‌مان به شیوهای گرامشیایی، که البته شیوهای متفاوت است، بیندیشیم. ما نباید (همچنانی که برای سال‌ها از مارکس سوءاستفاده کردیم) با گرامشی، به‌مثابه پیامبری از عهد عتیق رفتار کنیم که در لحظه‌ی مناسب می‌تواند گفتاوردی مناسب و تسلی‌بخش ارائه کند. نمی‌توانیم این مرد «ساردینایی» را از صورت‌بندی سیاسی خاص و منحصربه‌فردش بیرون بکشیم و به انتهای قرن بیستم بیاوریم و از او بخواهیم که مشکلات ما را حل کند: به‌ویژه این‌که که تمام نیروی فکری او در این مسیر بود که تعمیم‌دهی‌های ساده‌انگارانه از یک موقعیت همایندی خاص، ملت خاص و دوران خاص را نفی کند.
«انقلاب بدون انقلاب»: خوانش رفرمیستی از گرامشی / سعید رهنما
آنتونیو گرامشی از برجسته‌ترین متفکرین مارکسیست جهان، ده سال از آخرین قسمتِ عمرِ بس کوتاه خود را در زندان فاشیست‌ها گذراند، و قسمت اعظم یادداشت‌هایش را در «کتابچه‌های یادداشت‌های زندان» نوشت؛ مجموعه‌ای عظیم، پیچیده، پراکنده، و ویرایش‌ناشده در عرصه‌های متنوع فرهنگی، فلسفی، تاریخی، مذهبی، ادبی، اجتماعی و اقتصادی توأم با مفاهیمی بدیع، که بیانگر نبوغ استثنایی و ذهن باز و خلاق‌اش بود. این یادداشت‌ها را با خوانش‌های متفاوتی می‌توان درک کرد، و هم دیدِ انقلابِ بلافاصله و هم دیدی رفرمیستی و تدریج‌گرا را از آن‌ها استنتاج کرد. از یک‌سو به نوشته‌هایی برمی‌خوریم که عمدتاً تحت تأثیر انقلاب اکتبر، از انقلابِ بلافاصله‌ی سوسیالیستی حمایت می‌کند، و از سوی دیگر انبوه مفاهیم و نوشته‌هایی را داریم که تدارک طولانی و گذار تدریجی و آرام به‌سوی سوسیالیسم را لازم می‌بیند.
گرامشی و استعاره‌ی نظامی / دانیل اِگان / ترجمه‌ی حسن آزاد
بازاندیشی جنگ جبهه‌ای و جنگ موضعی:
دربارهی اهمیت آنتونیو گرامشی در تفکر اجتماعی معاصر کم‌تر می‌توان تردید کرد. سهم گرامشی در جامعه‌شناسی، فلسفه‌ی سیاسی و مطالعات فرهنگی او را به یکی از پرآوازه‌ترین نمایندگان دیدگاه نومارکسیستی تبدیل کرده است. ادای سهم او به نظریه‌ی اجتماعی مارکسیستی محدود نشده، و بسی از آن فراتر می‌رود. توماس می‌گوید که «امروزه در سنت مارکسیستی، گرامشی بیش از هر متفکر دیگری از جمله مارکس و انگلس به معروف‌ترین نظریه‌پرداز در بحث‌های جاری دانشگاهی تبدل شده است». (توماس، 2010، ص 199) یکی از مهم‌ترین اجزای نظریه‌ی اجتماعی گرامشی، بحث او دربارهی استراتژی سیاسی، به‌ویژه تمایز میان «جنگ جبهه‌ای و جنگ موضعی» است. به نظر گرامشی در جوامع پیشرفته‌ی سرمایه‌داری، مبارزه‌ی فرهنگی پیچیده و طولانی‌تر (جنگ موضعی) جایگزین مدل کلاسیک انقلاب از طریق قیام مسلحانه (جنگ جبهه‌ای) شده است. این رویکرد، بنیادی‌ترین سویه‌ی تغییر در دیدگاه مارکسیسم غربی از اقتصاد سیاسی سرمایه‌داری به تحلیل روبناهای فرهنگی است. (اندرسون 1979)
در میانه‌ی لنینیسم و کثرت‌باوری رادیکال / ویلیام ک. کارول و ر. س. راتْنر / ترجمه‌ی بهرنگ نجمی
اندیشه‌های گرامشیایی درباب ضد-هژمونی و جنبش‌های جدید اجتماعی:
چکیده: به‌همان‌سان که تصلّبِ روی‌کردهای لنینیستی به سیاست سوسیالیستی، می‌توانست مارکسیسم آیینی را به یک سازه‌ی تاریخیِ مقدس فروکاهد؛ انکار کثرت‌باورانه‌ی رادیکالِ هرگونه شالوده‌ی وحدت‌بخش و از حیث مادی پایدارْ برای [برساختن] ضد-هژمونی مسأله‌ساز است. ویژگی‌های اصلی این هر دو دیدگاه در تقابل با ره‌یافت گرامشیایی قرار دارد، که می‌توان گفت بهترین چشم‌انداز را برای واکاوی سیاست معطوف به جنبش‌های معاصر و راه‌بُرد دگرگونی اجتماعی می‌گشاید. این رویکرد با حفظ دیدگاه ماتریالیسم تاریخی، و حَذر از دام‌چاله‌های کثرت‌باوریِ رادیکال، در برابر دگرگونی‌های جاری در فرهنگ، سیاست و سرمایه‌داری گشوده می‌ماند.
گرامشی و چالش‌های پیشاروی چپ / پاناگْیوتیس سوتِیریس / ترجمه‌ی بهرنگ نجمی
بلوک تاریخی از مفاهیم بنیادینِ فرآورده‌های نظریِ آنتونیو گرامشی در دفتر‌های زندان است. این مفهومی است راه‌بُردی، و نه توصیفی یا تحلیلی؛ تلاقی‌گاه استراتژی و تحلیل است، و نه ارجاعی به ائتلاف‌های اجتماعی. و نشان‌گر کوشش گرامشی است برای نظریه‌پردازیِ امکانِ برساختن هژمونیْ در شکل یک‌پارچه‌اش، یعنی وحدت دیالکتیکی ژرف‌ساخت و روساخت‌ها. از این‌رو، از حیث راه‌بُردی، دلالتی است بر این‌که مبارزه برای هژمونی، مبارزه‌ای‌ست برای یک بلوک تاریخی جدید؛ یعنی مفصل‌بندیِ برنامه‌های گذار، که برخاسته از مبارزه‌ی جمعی، ابتکار و تجربه‌ی زیسته‌ی طبقات فرودست، شکل‌های سازمان‌یابی، کردار‌ها و اندیشه‌ورزی‌های سیاسی جدید است. بدین‌سان، مفهوم بلوک تاریخیْ پیش‌نهادن راهی‌ست برای بازاندیشی در چالش‌های استراتژیکِ پیشاروی چپ، در زمانه‌ای که به‌راستی چالش‌های قدرت سیاسی و هژمونیْ به چالش‌هایی سرنوشت‌ساز تبدیل می‌شوند.
نقد اقتصاد سیاسی 