نقد اقتصاد سیاسی

اندیشه‌های سیاسی – اقتصادی چه‌گوارا / کامران نیری

(0)
26/04/2024 • مقاله

سوسیالیسم گوارا عمیقاً انسانی بود. ادای سهم نظری او به دو جهت شاید در جنبش سوسیالیستی بی‌نظیر باشد. اول گوارا چون مارکس سوسیالیسم را با رهایی انسان از بیگانگی تعریف کرد و گذار به سوسیالیسم را با فرایند زوال بیگانگی محک زد. دوم گوارا برخلاف مارکس یا حداقل خوانش معمول از مارکس سوسیالیسم را نه با جامعه‌ی فراوانی مادیات بلکه با توسعه‌ی ظرفیت‌ها و غنای درونی انسان مترادف می‌دانست.

نما »

«عریان ز چیست پیکرت ای مادر عزیز» / محمد جوانمرد

(0)

چطور تمثیل‌های مکانی و موقعیت‌مند در عصر مشروطه، برآمده از جایگاه‌های حاشیه‌ای میدان‌های ادبی و سیاسی (مشخصاً از جبهه‌ی تجدد و از کسانی مثل تقی رفعت، شمس کسمایی، و بعدتر نیما)، در برابر تمثیل‌های درزمانی، ذات‌گرا و خلوص‌گرای «مادر-وطن» و «خانه-پدر-وطن» قرار می‌گیرند، و تخیلی همزمانی، مبتنی بر درک هم‌سرنوشتی، با وجوهی فراملی و رو به سوی آینده از «وطن» و «ملت» ارائه می‌کنند. تمثیل‌هایی که بار عاطفیِ حول فضای کاری جمعی و کم‌تر حصارکشی‌شده و رازآمیز را به «وطن» منتقل می‌کنند.

نقد / بازتاب »

رویارویی نظامی برنده‌ای در میان فلسطینی‌ها ندارد / گفت‌وگوی هایده مغیثی و مصطفی عبدالمجید حمدان

(0)

دیدار و گفت‌وگو با دبیرکل پیشین حزب کمونیست فلسطین، در محل زندگی وی در روستایی نزدیکی رام‌الله. با گذشت حدود دو دهه از این گفت‌وگو هشدارهای عبدالمجید حمدان نادیده گرفته شد. از سویی، اسراییل موفق شد فلسطینی‌ها را به درگیری نظامی بکشاند و از سوی دیگر نیروهای مترقی و چپ فلسطینی خطی مستقل از نیروهای قدرتمند بنیادگرا دنبال نکردند. اهمیت این گفت‌وگو در شنیدن این صدا از درون فلسطین و از سوی یکی از مبارزان کارکشته‌ی چپ فلسطینی است.

زنان »

در ستایش بدنی که می‌رقصد / سیلویا فدریچی / ترجمه‌ی ژینا مدرس گرجی

رقصیدن بازیابی و ابداع آن چیزی است که یک بدن می تواند انجام دهد: توانایی‌ها، زبان‌ها، و بیان‌هایی از تلاش‌های گونه‌ی زیستی ما. به باور من، رقصیدن فلسفه‌ای خاص خود دارد. زیرا رقص تقلیدی از فرایندهایی است که از طریق آنها با جهان و با بدن‌های ‌دیگر ارتباط برقرار می‌کنیم و بدان ترتیب خودمان و فضای اطرافمان را دگرگون می‌سازیم.

دیدگاه »

در ضرورت آزادی‌های آکادمیک / گفت‌وگو با نانسی فریزر / ترجمه‌ی شیرین کریمی

(0)

دانشگاه کلن دعوت از نانسی فریزرِ فیلسوف به عنوان استاد مدعو را پس گرفت، زیرا فریزر نامه‌ای را در حمایت از فلسطین امضا کرده بود. فریزر در نخستین مصاحبه‌اش پس از لغو این برنامه می‌گوید اجازه نمی‌دهد آلمان او را از دفاع از فلسطین بازدارد.

جهان »

دهه‌ی بی‌رمق اقتصاد جهانی / مایکل رابرتز

(0)

مدیر عامل صندوق بین‌المللی پول، نحوه‌ی نگاه صندوق بین‌المللی پول به اقتصاد جهان در سال 2024 و سال‌های آتی این سومین دهه‌ی قرن بیست‌ویکم را تشریح کرده است. تحلیل او نگران‌کننده است و این سال‌ها را «دهه‌ی کم‌رمق و نومیدکننده» می‌داند. در واقع، به‌گفته‌ی او «بدون اصلاح روند، ما … به‌سمت سال‌های کم‌رمق دهه‌ی 20 می‌رویم.»

طبقه و کار »

انسان، نه سود! / محمد صفوی

به‌یاد پرویز بابایی، نویسنده، مترجم، اندیشمند و پیشکسوت جنبش کارگری ایران:
گزارش سفر پرویز بابایی همراه با دو تن از فعالان و پژوهشگران سیاسی و کارگری در سال ۲۰۰۲، برای حضور در نشست‌های تشکل‌های کارگری کانادا. همراه با متن پیامی که وی در کنوانسیون سالانه‌ی فدراسیون اتحادیه‌ی کارگری کانادا قرائت کرد.

اندیشه »

«دیالکتیک مفهوم» در نزد مارکس و هگل / علی رها

(0)

تاریخ نام مارکس و هگل را به یک‌دیگر پیوند زده است: «منطق» هگل با وساطت «کاپیتال» مارکس، و «کاپیتال» با وساطت «منطق» قابل‌فهم است؛ یعنی آن‌ها میانجی یک‌دیگرند. این دو اندیشمند بزرگ در مقاطع بحرانی و تعیین کننده‌، «زمان زایش تاریخ»، دایماً بر روی صحنه‌ی تاریخ ظاهر می‌شوند.

فرهنگ و جامعه »

یازده تز درباره‌ی موسیقی / پل بِرکِت / ترجمه‌ی امیر گرایش‌نژاد

(0)

از نظرگاه توسعه‌ی انسان، موسیقی (تا حد زیادی مانند شعر) راهی اساسی برای بیان فردی و جمعی عواطف شخصی و سیاسی مردم، ازجمله آنانی در میان ماست که به‌وسیله‌ی ساختارهای مسلط قدرت به‌حاشیه ‌رانده ‌شده‌، سرکوب شده یا نادیده گرفته‌ شده‌اند. از منظر مبارزه علیه سرمایه‌داری، آفرینش و اجرای موسیقی، شیوه‌ای است مطلقاً ضروری برای بسط‌دادن و اعتبار بخشیدن به ظرفیت‌های خلاقه‌ی بیانی مردم، در فرهنگ سرمایه‌دارانه‌ی شرکتی غالب و در برابر آن.

طبیعت و محیط زیست »

امپریالیسم سبز / ریچارد اچ گروو / ترجمه‌ی محسن صفاری

(0)

گسترش استعماری، باغ‌های بهشت جزایر حاره‌ای و ریشه‌های محیط زیست‌باوری
__________
درآمدی بر ریشه‌های نمادگونه و استعماری ایجاد اندیشه‌ی محیط زیست‌باوری همراه با گسترش و قلمروافزایی امپریالیستی اروپاییان.

مباحثات بدیل »

از نوجمهوری‌خواهی تا جمهوری‌خواهی سوسیالیستی / آندرئاس مولر و بنیامین مَدسِن / ترجمه‌ی فرناز شجاعی و سینا باستانی

(0)

این مقاله به جمهوری‌خواهی سوسیالیستی می‌پردازد که دل‌مشغول گسترش آزادی از سپهر سیاسی به سپهر اقتصادی است. نخست درباره‌ی گذار از نوجمهوری‌خواهی به جمهوری‌خواهی سوسیالیستی بحث می‌کنیم. دوم جمهوری‌خواهی سوسیالیستی آنتونیو گرامشی را بازسازی می‌کنیم. استدلال‌مان این است که گرامشی واژگان جمهوری‌خواهانه درباره‌ی بندگی را برای توصیف فضای کار سرمایه‌دارانه به‌کار بست و شوراهای کارگران را به‌مثابه‌ی اشکال جمهوری تحلیل کرد، اشکالی که خودگردانی مردم در سپهر اقتصادی را میسر می‌کند.